Welkom bij Compliance Adviseert. Met experts, adviseurs, bestuurders en de business bespreken we Risk & Compliance binnen de financiële wereld en alle uitdagingen en dilemma’s die daarbij horen, want voor het juiste en rechte pad bestaat geen navigatiesysteem. Deze podcast wordt mede mogelijk gemaakt door Deloitte, De Volksbank, Hyarchis en Osborne Clarke. Je host is Jeroen Broekema.
Jeroen: Welkom, luisteraars, bij Compliance Adviseert. Vandaag gaan we het hebben over sustainability risk. Heel erg leuk dat je luistert, ik denk dat het een hele leuke aflevering wordt, want we hebben een bijzondere gast, dat is Pascalle van der Hart. Zij is Senior Sustainability Risk Manager bij De Volksbank. Welkom, Pascalle!
Pascalle: Dankjewel, Jeroen. Leuk om hier te zijn!
Jeroen: Ik ben heel blij dat jij er bent, hier in Driebergen. Ik zou het leuk vinden, voordat we de inhoud induiken, om het met jou te hebben over jou en ook de organisatie die je representeert. Misschien eerst iets over jou, kan je iets meer achtergrond geven over wie je bent en wat voor soort dingen je gedaan hebt en dan toewerkende naar wat je nu doet?
Pascalle: Dat kan. Zoals je al zei, ik ben Pascalle van der Hart. Geboren en getogen in Rotterdam en ik heb daar economie gestudeerd, vervolgens ben ik als trainee begonnen bij Siemens als Financial Trainee. Daar heb ik een aantal jaar gezeten en via die weg naar de jaarbeurs gegaan. Daar heb ik ook als controle gezeten, Financial Controller. Ik zag de buren aan de overkant, daar was toen nog SNS Reaal, en dacht “Dat lijkt me ook wel leuk om ooit te werken.” Daar ging ik toen nog niet heen, ik ging toen naar Zwitserleven, ook weer als controller. Dus ik heb echt in een hele financiële wereld gezeten. Binnen Zwitserleven heb ik onder andere asset management gedaan en toen werden we samengevoegd met SNS Reaal, zo ben ik daar uiteindelijk terechtgekomen. Dus toch als buurvrouw van mijn vorige werkgever, de jaarbeurs. Daar ben ik ook weer begonnen als controller, een tijd gezeten bij de verzekeraar. Vervolgens is SNS Reaal genationaliseerd en gesplitst, verzekeraar en bank. In eerst instantie ben ik meegegaan met de verzekeraar en uiteindelijk overgestapt naar De Volksbank, en ook meteen overgestapt naar risk. Op dit moment werk ik alweer sinds 2015 als risk manager binnen het expertisecentrum Risk van De Volksbank. In eerste instantie Enterprise Risk, dus wat breder. En sinds 2019 heb ik me gespecialiseerd als Sustainability Risk Manager.
Jeroen: Wat mooi hoe je van een controlling achtergrond meer naar de riskkant ging. Daar zit veel overlap in, neem ik aan, of niet? Heb je nog veel aan die controleachtergrond?
Pascalle: Zeker, daar heb je heel veel aan. Het is echt een hele fijne combinatie om te hebben, een achtergrond in finance in combinatie met risk. Dat heb je eigenlijk allebei nodig binnen een bank. Het is heel prettig om als achtergrond te hebben.
Jeroen: En de switch naar meer de sustainability kant, hoe kwam die tot stand?
Pascalle: Dat is eigenlijk wel grappig. Dat heb ik nooit echt heel bewust gedaan. Maar ik werkte dus als Enterprise Risk Manager, dus eigenlijk wat meer overkoepelend. En op enig moment was er een DNB-rapport dat gepubliceerd was en dat ging over financiële instellingen en klimaatrisico’s. Dat heette, volgens mij, “Financiële instellingen veilig achter de dijken.” De directie kwam daarmee naar Risk en zei, “We moeten misschien ook eens naar dit rapport kijken, hoe zit dat voor ons?” En binnen Risk hadden we eigenlijk nog niemand die zich echt bezighield met sustainability. Het was namelijk echt iets wat vanuit ASN, ons merk, werd gedaan. Ik stak mijn vinger op en zei, “Dat wil ik wel doen, dat lijkt me wel leuk.” Zo ben ik er eigenlijk min of meer ingerold, eerst naar dat rapport gekeken, wat dat voor ons voor impact heeft. Vervolgens kwam er steeds meer over sustainability risk en als eenmaal je naam ergens bij staat, natuurlijk, dan is het, “Daar moeten we Pascalle voor hebben.” Zo kwam ik er eigenlijk steeds meer in en het werd ook steeds groter en groter en belangrijk. Uiteindelijk ben ik sinds 2019 echt volledig gespecialiseerd in sustainability risk.
Jeroen: Wat maakt het voor jou interessant?
Pascalle: Wat het interessant maakt, is dat sustainability iets is wat iedereen raakt en dat betekent dus ook dat ik de hele organisatie zie voor dit onderwerp. Het gaat van de eerste lijn naar de tweede lijn naar de derde lijn, iedereen heeft ermee te maken. Dat betekent dus ook dat ik iedereen in de organisatie spreek over het onderwerp. Bovendien vind ik klimaat ook gewoon heel belangrijk. Om zoiets dan te kunnen doen, is echt superleuk.
Jeroen: Ja, dat kan ik me voorstellen. Het is toch interessant dat je zei dat het eigenlijk op basis van het rapport van de toezichthouder ging rollen. Dat hoor je wel vaker, dat de toezichthouder toch wel een cruciale rol speelt als het gaat om nieuwe dingen op de agenda krijgen. Ervaar je dat ook zo?
Pascalle: Ja, dat klopt. Dat merkten we ook met sustainability risk, dat was natuurlijk iets wat wel speelde bij ons als De Volksbank. We hadden natuurlijk best wel te maken met duurzaamheid, maar op een hele andere manier. Dan komt vervolgens de toezichthouder met een rapport waar je iets mee moet. Dan zie je in één keer wel dat er iets in beweging gebracht wordt binnen een bank.
Jeroen: Merk je ook sinds je met sustainability zakelijk bezig bent dat het ook impact heeft op hoe je privé over dit onderwerp duurzaamheid nadenkt?
Pascalle: Ja. Je gaat er gewoon bewuster mee om dan dat je het daarvoor deed. Dus ik merk ook dat ik privé duurzamer bezig ben. Dat wil niet zeggen dat ik een heilige ben. Ik ga ook nog weleens met de auto en ik ga ook nog weleens met een vliegtuig. Maar ik merk dat ik het belangrijk vind en daardoor ook bepaalde keuzes maak. Dus minder vlees eten, helemaal geen vlees lukt me nog niet helemaal. Zonnepanelen, vaker het openbaar vervoer, vaker voor korte afstanden de fiets. Dat soort dingen probeer ik wel mee te nemen in mijn dagelijks leven.
Jeroen: Ik wil het met je hebben over wat we als thema hebben bedacht voor deze aflevering, namelijk sustainability en risk. Waar komen deze twee woorden precies samen? Kan je dat toelichten?
Pascalle: Ja. Dat is natuurlijk omdat sustainability, naast dat het belangrijk is voor ons om impact te maken, ook belangrijk is om te weten dat een duurzaamheidsaspect ook risico’s met zich mee kan brengen. Met name dus in dit geval risico’s voor de bank. Dus zo komt dat samen en dat is ook echt even een andere mindset voor De Volksbank, omdat wij natuurlijk met ASN een bankmerk hebben dat heel erg bezig is met het realiseren van maatschappelijke impact. Maar vervolgens moet je ook als De Volksbank of als bank kijken naar een andere kant, dat zijn de klimaatrisico’s die je als bank kunnen beïnvloeden.
Jeroen: Ja, precies. Dat betekent heel concreet gezien dat er assets op die balans staan die misschien minder waard worden, bedoel je dat?
Pascalle: Dat kan. Denk bijvoorbeeld in ons geval aan onze hele grote hypothekenportefeuille. Op het moment dat onze hypothekenportefeuille geraakt wordt op klimaatrisico’s, bijvoorbeeld overstroming of droogte, dan kan het zijn dat de waarde van een onderpand – wat wij hebben – minder waard gaat worden. Bijvoorbeeld omdat door droogte de fundering van een huis kapot gaat, verzakkingen daardoor. Dat betekent dat het onderpand minder waard wordt en voor ons is er inderdaad ook een groot risico daardoor.
Jeroen: Hoe ga je dat risico becijferen of inschalen? Hoe ga je dat uiteindelijk meenemen naar je riskmodellen?
Pascalle: Dat is een hele goede vraag!
Jeroen: Ingewikkeld, lijkt me.
Pascalle: Dat is ook heel ingewikkeld. De reden waarom dat ingewikkeld is, is omdat klimaatrisico eigenlijk nog relatief nieuw is. Dus er is nog niet zo heel veel data beschikbaar, gelukkig steeds meer, maar er is nog niet zo heel veel data. Dus je moet op zoek naar data die kan helpen om dingen in kaart te brengen en te kunnen berekenen. Dat is een traject waar we nu mee bezig zijn. Dus ESG-data, zoals we dat dan noemen, is echt een heel belangrijk aspect voor ons en ook voor andere banken. Maar daar moet nog veel in gebeuren.
Jeroen: Hoe groot zijn die risico’s nou eigenlijk? Het lijkt me nog een moeilijkere vraag, maar heb je daar een gevoel bij? Bijvoorbeeld hoe gevaarlijk het is voor jullie hypotheekportefeuille die je aanhaalde?
Pascalle: Dat zijn we ook weer aan het onderzoeken. Dat doen we met een jaarlijks ESG risk assessment. Dat is een risico, hoe groot het risico is, moeten we in kaart brengen met goede data. Maar gevoelsmatig is het natuurlijk wel iets wat een materieel risico met zich meebrengt. Kijk bijvoorbeeld maar naar de overstromingen van de afgelopen tijd in Nederland, maar heel recent ook weer in Duitsland. Op het moment dat er een overstroming plaatsvindt, heb je nu nog verzekeringen die dat uiteindelijk voor een groot deel vergoeden. Volgens mij niet als je langs een grote rivier zit, maar langs een geul bijvoorbeeld wel. Maar dat zijn wel dingen waar je rekening mee moet houden, dat een onderpand uiteindelijk schade kan lijden en de vraag is dus vervolgens of die schade door een woningeigenaar te dragen valt. Is dat niet zo, heb je natuurlijk een groter risico als bank dat je uiteindelijk een kredietrisico gaat lopen.
Jeroen: En datapunten voor zo’n ESG risk assessment waar je het net over had, dat zijn eigenlijk datapunten in de toekomst. Dat is best wel lastig op basis van historische data. Er is natuurlijk wel bijvoorbeeld wat overstromingsdata en er komt natuurlijk best wel wat vrij vanuit allerlei klantbureaus en vanuit de overheid en NGO’s, maar maakt dat het ook zo moeilijk?
Pascalle: Ja, klopt. Wat eigenlijk ook weer anders is ten opzichte van andere risico’s is dat je veel meer forward-looking moet kijken. Je hebt weinig historische data en wat je aan historische data hebt, is natuurlijk mooi meegenomen. Maar ook dat zegt niet alles over de toekomst. Klimaatrisico’s zullen naar verwachting in de komende tijd steeds groter worden. Dus wat je in het verleden aan ervaring hebt met bijvoorbeeld overstromingen uit de afgelopen jaren is ook iets wat je kan meenemen voor de toekomst, of misschien wordt dat voor de toekomst wel groter en meer.
Jeroen: Een term die ik heel vaak hoor, is dubbele materialiteit, als ik het goed zeg. Wat betekent dat nou precies?
Pascalle: Eigenlijk is dubbele materialiteit dat je de impact van twee kanten bekijkt. Dus aan de ene kant heb je een impact die je zelf maakt als bank op de omgeving en de natuur. En aan de andere kant heb je klimaatverandering die impact heeft op jou als bank. Dus dat kan een financieel risico meebrengen voor jou. Dat is het dubbel materialiteitsassessment.
Jeroen: Die gebruik je ook in het assessment waar je net over sprak?
Pascalle: Ja, klopt. En dat doen we eigenlijk nu voor het eerst ook vanuit reporting requirements die er zijn. Daar wordt ook gevraagd voor een dubbel materialiteitsassessment. Dat dubbel materialiteitsassessment hebben we nu gecombineerd met het ESG risk assessment dat uit de ECB-guide een punt is dat we juist moeten uitvoeren. Dus voorheen keken we heel specifiek naar de klimaatrisico’s die er voor ons waren. En nu maken we een combinatie met, “Wat voor impact heeft het op ons?” en “Wat kunnen wij voor impact maken?” Dat is dan met name de dubbele materialiteit die we onderzoeken.
Jeroen: Dat is een perfecte brug naar waar ik naartoe wilde, namelijk wet- en regelgeving. Naar mijn idee komt er onvoorstelbaar veel op jullie af als bancaire sector en specifiek in dit geval de bank die jij representeert. Er komt wet- en regelgeving op je af, met welke onderdelen heb jij het meeste te maken? Je noemde er net al één.
Pascalle: Ik heb vooral veel te maken met de ECB-guide die in 2020 gepubliceerd is, The ECB on climate-related and environmental risks.
Jeroen: Zijn dat die assessments die je moet invullen?
Pascalle: Ja, een belangrijk onderdeel zijn de ESG risk assessments die we moeten uitvoeren. De toezichthouder heeft aangegeven dat zij dertien expectations hebben, daar moeten wij als financiële instelling aan voldoen. Daarnaast, waar ik ook veel mee te maken heb, zijn de reporting requirements. Uiteindelijk wordt daar ook een dubbele materialiteitsanalyse verwacht. Die proberen we zoveel mogelijk te combineren, omdat daar heel veel overlap tussen zit. Dus wat we moeten rapporteren aan ESG-zaken is natuurlijk ook vaak wat ons risico is. Dus een ESG-risico moet je rapporteren en dat komt dan uiteindelijk ook weer in die requirements terecht.
Jeroen: Is dat de CSRD waaraan je refereert?
Pascalle: Ja, klopt.
Jeroen: Als je bijvoorbeeld naar de CSRD kijkt of naar die guidelines van de European Central Bank, wat voor impact heeft dat nou echt in de zin van wat er in de praktijk verandert? Of is het toch nog steeds vooral het in kaart brengen exercitie?
Pascalle: We beginnen met het in kaart brengen. Wat het nu in ieder geval met zich meebrengt, is dat er steeds meer bewustwording is voor klimaatrisico’s. Dus dat zijn eigenlijk de startpunten. En uiteindelijk moet je natuurlijk gaan bepalen wat je daarmee gaat doen. Dus je gaat eerst data verzamelen en zien wat het klimaatrisico eigenlijk is en hoeveel dat ons zou kunnen kosten. En vervolgens moet je daar natuurlijk ook keuzes in gaan maken: wat gaan we nou doen met die informatie, en gaan we daar uiteindelijk op gaan acteren? Daar moet je een keuze in maken en dat is best lastig.
Jeroen: In die fase zitten jullie nog niet?
Pascalle: Daar zijn we langzamerhand wel in beland, want we gaan uiteindelijk van het in kaart brengen, waar we nu mee bezig zijn, zeggen: Als we dit nu weten, wat gaan we daar dan mee doen? Dan ga je, als het goed is, actie ondernemen. Dat is best een lastige, want je hebt natuurlijk twee kanten aan het verhaal. Je kan uiteindelijk zeggen, “We lopen een klimaatrisico, dus gaan we daar mitigerende maatregelen op nemen.” Om een voorbeeld te geven voor de hypothekenportefeuille, stel dat wij willen kijken of onze gemiddelde energie labels kunnen verbeteren, omdat een huis met een G-label uiteindelijk meer risico loopt om minder gewaardeerd te worden, dan zou je kunnen zeggen, “Die G-labels willen we niet meer.” Maar aan de andere kant wil je ook maatschappelijke impact maken en wil je mensen helpen om van een G naar een A-label te gaan. Maar dat kan je alleen maar doen als je ze in eerste instantie wel opneemt. Dus dan moet je een balans zien te vinden van, “Willen we ze financieren?”, om ze vervolgens te kunnen helpen om te verduurzamen. Maar op het moment dat je een G-label binnenhaalt, loop je feitelijk meer risico. Dus soms merk je dat dat een beetje wringt en dan moet je daar keuzes in maken, “Hoe gaan we daarmee om?” En soms kan het elkaar ook juist versterken. We hebben bijvoorbeeld vanuit ASN een duurzaamheidsbeleid waar De Volksbank zich aan houdt. In dat duurzaamheidsbeleid staat bijvoorbeeld dat wij een aantal sectoren volledig uitsluiten. Het voorbeeld daarvan is fossiele brandstoffen, daar investeren we niet in. Dat maakt, omdat je die maatschappelijke impact daar ook wil maken, dat je je klimaatrisico daarmee mitigeert voor de bank zelf. Want een bedrijf dat fossiele brandstoffen heeft, is een bedrijf waarvan je verwacht dat dat uiteindelijk minder waard gaat worden, omdat dat niet meegroeit in de transitie. Als je dat uitsluit, heb je uiteindelijk minder kans op een stranded asset.
Jeroen: Het zijn duivelse dilemma’s. Dat voorbeeld van de hypotheek voor het G-label, dat is eigenlijk waar de E en de S ook een beetje gaan botsen. Want die hypotheek heeft misschien juist inderdaad meer geld nodig om te verduurzamen. Tegelijkertijd moet er eigenlijk ook hoge rente gerekend worden, want het risico is hoger. Dus dat lijkt me een lastige afweging. Maakt het dan nog uit voor jullie dat jullie in staatshanden zijn? Is dat nog meer een sociaal component of staat dat zo erg op afstand dat het geen effect heeft?
Pascalle: Ja, ik vind dat dat wat meer op afstand staat. Het is echt zo dat we vanuit De Volksbank graag een maatschappelijke bank willen zijn. We proberen dus die balans zo goed mogelijk te houden. Dat we in staatshanden zijn, maakt niet zoveel uit in die keuze. Het zit echt in ons DNA om een maatschappelijke bank te zijn.
Jeroen: Nog een vraag over dat DNA. Je noemde net al even, “We houden ons aan de regels van ASN.” De ASN bank liep voor op duurzaamheidsgebied en dat geldt nu dus voor de hele bank?
Pascalle: Ja, klopt. ASN is in ieder geval zolang ik het weet al een duurzame bank. Ik weet niet wanneer ze precies begonnen zijn, maar in ieder geval is ASN altijd duurzaam geweest. Op enig moment, en dat was in 2017, is ASN degene geworden die het duurzaamheidsbeleid bepaalt voor de gehele Volksbank met alle merken. Dus ook voor SNS, BLG Wonen en Regiobank. Iedereen moet zich aan datzelfde duurzaamheidsbeleid houden. Dus allemaal houden we ons aan het ASN-beleid en zij zijn er uiteindelijk voor verantwoordelijk om dat neer te zetten.
Jeroen: Kun je dan stellen dat uiteindelijk de hele Volksbank met haar vier labels daardoor sneller verduurzaamd is?
Pascalle: We zijn allemaal bezig met duurzaamheid en dat betekent dus ook dat er restricties zijn op waar je in mag investeren. Wat het verschil wel is, ASN is echt een voorloper op het gebied van duurzaamheid en heeft ook echt een aanjagersrol op zich genomen om maatschappelijke impact te maken op het gebied van duurzaamheid, met name klimaat en mensenrechten.
Jeroen: Ze hebben het in ieder geval mooi aangejaagd binnen de groep.
Pascalle: Ja, dat hebben ze goed gedaan!
Jeroen: Als dat hun taak was, zijn ze daar goed begonnen, denk ik.
Dit is Compliance Adviseert.
Jeroen: Ik had het net al even over E, S en G. Ik hoor altijd dat de environmental kant net iets makkelijker meetbaar is, tenminste klimaat, bijvoorbeeld. Biodiversiteit is alweer een stuk moeilijker, waarschijnlijk. Zijn jullie met de E, S en G bezig?
Pascalle: Ja. We zijn eigenlijk vanaf het begin af aan al met de E, S en G bezig geweest. Ook toen de ECB een guide publiceerde, ging dat eigenlijk specifiek over environmental risk en dus ook biodiversiteit. Maar we hebben vanuit het duurzaamheidsbeleid van ASN altijd drie pijlers gehad: klimaat, biodiversiteit en mensenrechten met een randvoorwaarde voor de governance. Dus die ESG zat er bij ons eigenlijk altijd al in. Toen we dus verdergingen met het ontwikkelen van sustainability risk binnen het risicomanagement domein hebben we gelijk gezegd, “Laten we de S en de G ook gewoon meenemen, want die horen erbij.” Dat sluit ook mooi aan op ons duurzaamheidsbeleid van De Volksbank.
Jeroen: Gewoon? Dat lijkt me niet makkelijk.
Pascalle: Nee, het is niet gewoon, het is niet makkelijk. Voor de E is het qua data nog het beste, ook daar is het wel een uitdaging omdat je niet zo heel veel historische data hebt. Maar voor de Social en Governance is dat echt een stapje moeilijker. Wet- en regelgeving geeft wel aan dat het moet, maar geeft nog relatief weinig handvaten hoe je dat dan moet doen, omdat iedereen aan het zoeken is naar, “Hoe moeten we dat dan invullen?” Dat moet je met elkaar gaan doen, maar het is wel zaak dat we daarmee aan de slag gaan. Dat doen we dus ook inderdaad met mensenrechten, we hebben een aantal dingen die we op de kaart willen zetten, ook weer eens een aanjager vanuit ASN. Maar daar moet nog echt veel gebeuren en datzelfde geldt voor de G, omdat dat meer aan de compliance kant zit, code of conduct. Dat zijn echt wel zaken die je echt onder de G kunt scharen. Dus daar is eigenlijk al een soort van invulling voor, maar de S en de G zijn lastig om handen en voeten aan te geven.
Jeroen: Jullie lijken op ESG-gebied intrinsiek heel gemotiveerd. Ik spreek jou en ook andere mensen bij De Volksbank. Tegelijkertijd komt er heel veel wet- en regelgeving op de sector en op jullie af. Dat zijn natuurlijk allebei aanjagers van het hele verhaal, maar ook kost het heel veel tijd, geld en moeite en inzet van mensen die zich erin specialiseren. Het wordt ook steeds complexer. Egoïstisch bekeken, wat zijn de kansen voor jullie hierin?
Pascalle: De kansen zitten natuurlijk vooral ook in de maatschappelijke impact kant, dus die kans is er en die hebben we ook al eerder gezien. Daar willen we ook echt maatschappelijke impact maken, dus dat is er al. De andere kans is om je portefeuille goed te analyseren en te zien, “Wat brengen die risico’s nou?” Dat kan je ook weer omzetten in iets positiefs, dus je kan uiteindelijk natuurlijk een risico zien, maar er zit ook altijd een positieve kant aan een risico dat er is en dat kan je natuurlijk ook verder brengen om mensen ook meer te helpen met te verduurzamen, en dergelijke. Daar maak je uiteindelijk ook weer maatschappelijke impact mee, dat kan betekenen dat je meer leningen verstrekt.
Jeroen: Die kant wil ik een beetje op, daarom gebruikte ik het woord egoïstisch. Ik had beter ‘commercieel’ kunnen zeggen. De commerciële kant, dat is een veel beter woord, egoïstisch klinkt wel wat raar in deze context. Maar commerciële kansen, zien jullie die ook?
Pascalle: Ja, dat is wel nog omdenken, merk ik. Je bent eigenlijk vanuit de risk management altijd heel erg gericht op het mitigeren van risico’s. Je loopt ze altijd, maar je wil ze in ieder geval beheerst hebben. En nu in één keer moet je ook kijken, “Maar het brengt ook iets met zich mee.” En dat met zich mee brengen is inderdaad bijvoorbeeld iets als een lening verstrekken om te verduurzamen. We hebben ook dingen als een groene hypotheek. Hypotheken en leningen die echt specifiek zijn om te verduurzamen brengen kansen met zich mee.
Jeroen: Ja, dat kan ik me voorstellen. Dat is wel interessant, op het moment dat je het ook als commerciële kans gaat zien, heb je nog een sterkere aanjager. Dan wil je het zelf, de wetgever en de toezichthouder willen het, en dan is er ook nog een commerciële kans, dan heb je drie krachten die zo snel op elkaar inwerken. Terwijl, als we bij die andere twee blijven, voelt het misschien toch belangrijker dat we het doen, maar we worden er als organisatie – in ieder geval financieel – niet beter van. Ik vraag me af hoeveel impact je dan gaat hebben als die component er niet bij zit. Maar dat is mijn humble opinion. Wie ben ik in deze? Waar ben je verder veel tijd in kwijt? Dat vind ik altijd wel een vraag om achter te komen van waar jij nou uiteindelijk heel erg mee bezig bent en waar de bank mee bezig is.
Pascalle: Waar ik op dit moment in ieder geval heel veel tijd mee kwijt ben, is het in kaart brengen van alle risico’s. Dus dat betekent dat we momenteel een ESG-risk assessment uitvoeren. Dat doen we dus jaarlijks. Dat is iets wat heel veel tijd kost, het gaat je als het goed is ook heel veel opleveren want je krijgt meer inzage. Maar je gaat eigenlijk de hele organisatie door, alle verschillende afdelingen om hen mee te nemen, “We hebben ESG-risico’s, het kan de E, de S en de G zijn, hoe raakt jou dat nou in jouw functie en in de activiteiten die jij doet binnen de organisatie?” Dus dat levert heel veel op, maar je moet er wel in investeren, want je merkt dat de ene daar verder in is als de ander. Sommige afdelingen zeggen, “De E raakt mij, klimaatrisico’s, waardering van de onderpanden.” Maar er zijn ook afdelingen waarbij je in eerste instantie denkt, “Wat heb ik daarmee nou te maken?” Maar uiteindelijk, als je dan goed kijkt, raakt het ook bijna iedere afdeling wel op allerlei verschillende manieren.
Jeroen: Dat mensen zeggen, “Ik heb het hartstikke druk, hou eens op met je vragenlijst”?
Pascalle: Ja, maar aan de andere kant merk ik wel binnen De Volksbank dat duurzaamheid er gewoon in zit en je merkt dat iedereen het eigenlijk heel interessant vindt, maar niet iedereen realiseert zich dat hij daar ook mee te maken heeft en daar ook wat in kan betekenen. Er wordt over het algemeen gelijk gekeken, “Dat is ASN”, maar als je dan verder vraagt, “Kan het je ook raken op die en die manier?” “Ja, dat is waar.” Bijvoorbeeld HR doet daar ook heel veel mee. Die heeft een diversiteits- en inclusiviteitsbeleid. Dat is ook iets wat social is, dus dat is een social risk op het moment dat je daar onvoldoende rekening mee houdt. Dat is ook inderdaad een raakvlak en het is wel grappig om dan daarna de herkenning te zien, “Ik doe dat ook.”
Jeroen: Heb je eigenlijk dezelfde vraag als ik eerder stelde, ik wil hem toch nog een keer stellen in deze context: zie je dat het ook echt impact heeft dat mensen erover gaan nadenken, maar dat er daarna ook iets gebeurt? Of is het op dit moment vooral nog maar alles in kaart brengen? Nogmaals, ik heb hem al eerder gesteld, maar ik zie jou met al die vragenlijsten door de hele organisatie gaan, hartstikke leuk, je komt natuurlijk overal binnen en je krijgt alles te zien. Maar leidt het tot actie?
Pascalle: Ja, dat heeft wel even geduurd en nog steeds zijn we vooral nu aan het inventariseren hoe en wat. Maar je merkt wel dat als je op zo’n tournee bent steeds meer mensen denken, “Ik ga daar ook wat mee doen, ik wil dat, maar het moet ook”, die combinatie. Je merkt ook dat men je steeds beter weet te vinden, “Ik ben daarmee bezig, zou je eens mee kunnen kijken? Is dit ook iets wat we moeten doen?” Zo komt duurzaamheid eigenlijk steeds meer op de kaart en zijn mensen zich daar steeds bewuster van dat ze daar rekening mee moeten houden.
Jeroen: Dat is interessant, want wet- en regelgeving is leuk, en dit soort lijsten zijn leuk, maar uiteindelijk moet het toch wel ergens tot actie leiden. Dat gaat ook een beetje richting waar ik nu met je naartoe wil in dit gesprek. Het zijn natuurlijk grote maatschappelijke problemen waar we het over hebben, of grote maatschappelijke uitdagingen, als je het positief wil verwoorden. At the end of the day kan de financiële sector dat niet alleen, denk ik. Hoe kijk jij daarnaar als mens of als medewerker van De Volksbank? Wat is nou de rol van de financiële sector versus de rol van de overheid hierin? Wie is nou als eerste aan zet? Of kun je dat zo niet zeggen?
Pascalle: Je moet vooral samenwerken, want alleen ga je het niet redden. Alleen als banken samen is het niet te regelen, maar je moet een combinatie maken. Je hebt elkaar nodig om het uiteindelijk te realiseren, op weg naar klimaatneutraliteit en net zero. Dat moet je gezamenlijk doen. Dus op het moment dat de overheid een besluit neemt, kan de bank daarop acteren. Andersom heb je elkaar ook nodig, dus de banken moeten weer bepaalde zaken doen waar de overheid dan weer eens zijn voordeel daarmee kan behalen. Dus dat moet je echt samen doen.
Jeroen: Uiteindelijk geef je mij in ieder geval het idee dat De Volksbank daar aan alle kanten ook een leidende of een aanjagende rol in wil spelen. Ervaar je dat ook zo breder in de financiële sector? Kan je dat beoordelen?
Pascalle: Ja, de financiële sector staat open om hun rol te vervullen. Dat merk je eigenlijk bij alle banken.
Jeroen: Dan heb je het over Nederland?
Pascalle: Ja, klopt. Echt een bijdrage leveren aan de transitie die we doormaken en we realiseren ons als bank allemaal dat we daar ook een rol te spelen hebben. Dus dat merk je overal. Alleen, bij een bank als ASN of een merk in dit geval, is duurzaamheid al van oudsher hun corebusiness. Dus daar zijn ze al langer mee bezig en daardoor zijn we er misschien wat bewuster van geworden. Maar aan de andere kant, met name de maatschappelijke impact en de klimaatrisicokant, dat is natuurlijk ook iets wat nu bij ons steeds meer gaat landen. Dat is ook iets wat we net als bij de andere banken meer tussen de oren moesten krijgen, “Die kant is er natuurlijk ook nog, dus daar moeten we ook wat mee.” Daar trekken we gelijk op met de andere banken.
Jeroen: Heb je nog wensen voor de financiële sector of voor De Volksbank met wat je doet waarvan je zegt, “Het zou echt mooi zijn als we dat weten te bereiken, de komende jaren”? Of “Ik vind dat er hier nog extra moet gebeuren op gebied van wet- en regelgeving”, of anderszins? Heb je dingen waarvan je denkt, “Dat staat op mijn wishlist”?
Pascalle: Wat op mijn wishlist staat en waar ik zelf wat minder invloed op heb, is dat de wet- en regelgeving wat concreter gaat worden met wat we precies moeten doen. Nu komt er heel veel op ons af en het is vaak een beetje zoeken hoe je dat wil invullen. Je kan daar natuurlijk altijd een mening over vormen, maar je merkt dat dat weleens anders kan zijn dan met anderen en daardoor moet je weer een beetje bijsturen. Dus dat voelt af en toe wel een beetje als een zoektocht.
Jeroen: Pure interpretatie.
Pascalle: Ja, zeker. Dus dat is van mijn kans een wens die ik graag zou willen zien voor de toekomst. En verder hoop ik intern dat iedereen superenthousiast wordt over duurzaamheid. Dat is echt een superleuk onderwerp. Het maatschappelijke sentiment dat eromheen hangt, maakt het ook gewoon een leuke dynamiek. Waar je mee bezig bent, dat doet ertoe.
Jeroen: Ja, dat is mooi. Het is natuurlijk altijd gaaf om aan iets te werken is dat groter is dan alleen jouw kleine turf waar jij of ik of wie dan ook mee bezig is. Dat is mooi verwoord! Dat het heel erg leeft kan ik aan alle kanten beamen, of waar dan ook in de financiële sector is dit één van de grote onderwerpen. Dit is de Compliance Adviseert podcast, dat betekent dat een groot deel van onze doelgroep in de compliance hoek zit. We vragen altijd om tips voor compliance officer in elke aflevering, omdat we het toch wel leuk vinden om die te verzamelen en iedereen weer een eigen kijk heeft. Heb je ook een tip of meerdere tips voor compliance officers?
Pascalle: Ja, ik zou zeggen: verdiep je vooral in ESG. Want ESG is here to stay, dus het gaat gewoon een groot onderdeel uitmaken van het werk dat je doet. Als je je dat realiseert, is het ook gewoon goed om je erin te verdiepen en ook vanuit jouw rol in de organisatie awareness te geven. Dus heb het erover, maak mensen er attent op dat dat iets is waar je mee aan de slag moet vanuit je tweede lijn rol bezien, vanuit de compliance rol bezien. Geef het mee aan degene die je spreekt in de organisatie.
Jeroen: Mooi! En stel, je zit in die compliance rol bij een financiële instelling, maar je doet op compliance gebied nog helemaal niets met ESG, dat doen collega’s van je. Waar zou je beginnen met jezelf te ontwikkelen op dit gebied, los ervan dat je deze podcast moet luisteren? Wat nog meer?
Pascalle: Ik zou in ieder geval beginnen met het goed doornemen van heel veel komende wet- en regelgeving. Je hebt heel veel draft papers, dus begin daarmee. Kijk dan vervolgens naar je eigen organisatie en zeg, “Als ik dit lees, en ik zie wat we in onze organisatie doen, hebben we daar nog stappen in te maken.” Wees goede vrienden met je collega’s van Risk.
Jeroen: Altijd verstandig, waarschijnlijk?
Pascalle: Zeker. Want ook daar moet veel gebeuren en het is heel goed om als tweede lijn daar gezamenlijk in op te trekken. En vanuit compliance en risk echt een goede tweede lijn in te richten voor wat betreft ESG.
Jeroen: Leren jullie ook van elkaar, tussen financiële instellingen? Wordt er veel uitgewisseld?
Pascalle: Ja. We hebben een periodiek overleg met de banken van Nederland over ESG en dat is nu een aantal jaar gaande. We delen veel kennis met elkaar. Ik heb ooit een tijd geleden een serie gemaakt van video’s over wat ESG-risico’s nou zijn. Dus dat doen we wel. We proberen ook informeel met elkaar te spreken over, “Hoe doe jij dit?” en “Hoe pak jij dat aan?” Je merkt gewoon dat dat helpt om ook een beeld te vormen van hoe je dingen kunt interpreteren, waar we het net over hadden. De wetgeving is vaak nog een beetje vaag, wil wel van alles, maar hoe je dat dan precies moet doen, is nog iets wat je zelf moet invullen. En als je met elkaar spreekt, kan je wel denken, “Dat is goed, daar heb ik nog niet aan gedacht.” En andersom kan je ook misschien weer tips geven aan je collega’s van andere banken.
Jeroen: Dus wat dat betreft, sta je redelijk open daarvoor? Ik hoop niet dat na deze podcast heel veel mensen je gaan bellen van, “Help mij met mijn in te vullen lijsten.” Ik neem aan dat hier wel iets van concurrentie is, maar in de kern vooral gaat om het oplossen van maatschappelijke problemen.
Pascalle: Ja, precies. We spreken ook altijd met elkaar af wat we bespreken, dat houden we ook in principe binnen de kamers. Dus we gaan dat niet de wereld in gooien. Maar je leert gewoon heel veel van elkaar hoe je tegen dingen aankijkt. We zijn allemaal aan het ontwikkelen en dat moeten we ons realiseren. Het is nog niet uitgekristalliseerd, dat maakt het onderwerp ook gewoon superleuk, omdat er heel veel ontwikkeld moet worden en over nagedacht moet worden hoe je de dingen neerzet. Heel leuk, en soms ook best wel heel lastig, als ik eerlijk ben. Dan ben je echt aan het zoeken, “Hoe kan ik dit doen?” Als je dan spreekt met een collega van een andere bank die met hetzelfde worstelt, is dat heel fijn. Want dat helpt je om het denkproces weer verder te brengen.
Jeroen: Ja, dat kan ik me helemaal voorstellen! Voordat ik je ga bedanken voor dit ontzettend interessant gesprek, maar daar kom ik zo nog even op terug in mijn dankwoorden, heb jij nog iets waarvan je zegt, “Jeroen, jammer dat we het daarover niet gehad hebben, dat wil ik nog graat toevoegen”?
Pascalle: Ik denk dat we de mooiste dingen wel gehad hebben of de goede dingen. Wat misschien ook nog wel iets is, wat een uitdaging is, is dat het een risico is op lange termijn. Dat is ook iets waar we invulling aan moeten geven, van de redelijke korte termijn waar we over het algemeen mee bezig zijn moet je in één keer dertig jaar vooruit denken. Dus we hebben lange vergezichten.
Jeroen: Zoals je zei, forward-looking, dat is wat hier speelt.
Pascalle: Zeker, ja.
Jeroen: Mooi! Prachtig hoe je erover vertelt, Pascalle. Ik ben je zeer dankbaar dat je de tijd wil nemen om met Compliance Adviseert, met mij, in gesprek te gaan. Heel interessant! Er zitten heel veel mooie haakjes in, zeker ook voor mensen die er al mee bezig zijn, maar ook voor mensen die nog helemaal hiermee bezig moeten gaan. En volgens mij ook de uitnodiging dat er overleg mag plaatsvinden, dat is ook altijd wel leuk. Heel veel dank voor je tijd en je enthousiaste verhaal over een toch onderliggend een heftig onderwerp. Daar hebben we het niet zozeer over gehad, maar wat erachter ligt, zijn grote maatschappelijke uitdagingen. Heel veel dank voor je tijd!
Pascalle: Graag gedaan!
Jeroen: En luisteraars van Compliance Adviseert, heel veel dank voor het luisteren. We hopen je weer bij de volgende aflevering te treffen.
Je luisterde naar Compliance Adviseert. Deze podcast werd mede mogelijk gemaakt door Deloitte, De Volksbank, Hyarchis en Osborne Clarke. Meer weten of een reactie achterlaten? Dat kan op onze LinkedIn. Als je ons daar volgt, ben je bovendien altijd op de hoogte van nieuwe afleveringen. Natuurlijk zijn we je zeer dankbaar als je een review achterlaat en meer mensen vertelt over deze podcast. Vergeet ook niet te kijken naar de andere podcasts op ons kanaal. Er zit vast iets tussen dat je aanspreekt. Bedankt voor het luisteren!
